Financiële criminaliteit vormt een serieuze bedreiging voor de stabiliteit en integriteit van de financiële sector. Fraudebestrijding, het opsporen en voorkomen van fraude, is een cruciale taak voor financiële instellingen. In deze blog duiken we in het fenomeen fraude. Ook geven we voorbeelden van mogelijke fraude die je als burger of als fraude-analist binnen de financiële sector kunt tegenkomen. Tot slot vertellen we welke middelen onze opdrachtgevers tot hun beschikking hebben om fraude te herkennen en bestrijden.
Wat is fraude?
Fraude is het opzettelijk misleiden of bedriegen van anderen om onrechtmatige financiële voordelen te verkrijgen. Het omvat een breed scala aan onethische en illegale activiteiten. Denk aan subtiel bedrog zoals misleidende boekhouding. Maar ook aan zaken die een enorme impact kunnen hebben op personen en organisaties. Waaronder identiteitsdiefstal, verzekeringsfraude, witwassen van geld, beleggingsfraude en creditcardfraude.
Voorbeelden van fraude: van creditcard tot kunstmatige intelligentie
We lichten een paar bekende voorbeelden van fraude verder uit.
1. Creditcardfraude
Dit omvat het ongeoorloofd gebruik van gestolen of vervalste creditcardgegevens om aankopen te doen zonder toestemming van de eigenaar. Creditcardgegevens worden niet alleen via de eigenaar buitgemaakt, maar bijvoorbeeld ook door in de systemen van winkels te hacken. Gelukkig zijn er procedures om slachtoffers schadeloos te stellen, maar de verliezen én gemoederen kunnen bij creditcardfraude natuurlijk zeer hoog oplopen.
2. Identiteitsdiefstal
Hierbij steelt de fraudeur iemands persoonlijke identificatiegegevens. Daarmee worden leningen aangevraagd, bankrekeningen geopened of andere financiële misdrijven gepleegd. Voer voor spannende detectives, maar uiteraard vooral zeer vervelend voor gedupeerden.
3. Beleggingsfraude
Bij deze vorm van fraude overtuigen oplichters investeerders om te investeren in niet-bestaande bedrijven, misleidende beleggingsprogramma’s of neppe financiële producten. Ze profiteren vervolgens van het geld dat ze ontvangen zonder daadwerkelijk de beloofde rendementen te bieden. Een bekend voorbeeld hiervan is Bernie Madoff, die geld van nieuwe investeerders jarenlang gebruikte om geld aan bestaande investeerders uit te keren. Zonder daadwerkelijk winst te maken. Dit heet ook wel de ponzi-fraude. Wel heel creatief, maar net zo vals.
4. Witwassen van geld
Het proces waarbij illegaal verkregen geld wordt geïntroduceerd in het legale financiële systeem, waardoor de oorsprong van het geld wordt verborgen. In reactie op strengere compliance-eisen en controles van illegaal verkregen geld, dachten criminelen: dan moet ik mijn illegaal verkregen geld maar witwassen. De simpele uitleg is als volgt: je stopt crimineel geld in een legale onderneming en de winst die je uitbetaald krijgt is ineens wit.
Innoverende fraudeurs
In het oneindige kat-en-muisspel tussen fraudeurs en boevenvangers zijn beide partijen continu op zoek naar nieuwe en innovatieve manieren om de ander te slim af te zijn. Zo werd in een recente fraudezaak gebruikgemaakt van kunstmatige intelligentie om de stem van een familielid te ‘klonen’ en werden zo slachtoffers overtuigd om geld over te maken.
Welke rol hebben financiële instellingen bij fraudebestrijding?
Fraude gaat dus eigenlijk altijd om financieel gewin. Criminelen proberen daarbij mensen met slimme trucs en technieken geld afhandig te maken, of organisaties te slim af te zijn door valse informatie te verstrekken waar ze financieel profijt van hebben. Daarom zijn financiële instellingen vaak als slachtoffer of dienstverlener van het slachtoffer betrokken bij fraude én bij fraudebestrijding. Financiële dienstverleners hebben verschillende middelen tot hun beschikking om fraude te bestrijden en voorkomen. Omdat fraude, (informatie)manipulatie en misbruik steeds vaker digitaal plaatsvindt, hangt steeds meer van de bestrijding ervan ook af van data, algoritmen en systemen. Een aantal checks die organisaties inbouwen om fraude te voorkomen:
- Fraudedetectiesystemen: Financiële instellingen maken gebruik van geavanceerde software en algoritmes om verdachte transacties, afwijkende patronen en andere indicatoren van mogelijke fraude te identificeren. Uiteraard maken niet alleen financiële instellingen gebruik van dit soort systemen, ook overheden en andere organisaties gebruiken data en ‘robots’ om informatie, klanten en processen onder de loep te nemen.
- Gegevensanalyse: Het analyseren van grote hoeveelheden informatie stelt fraude-analisten in staat patronen, trends en anomalieën te ontdekken die wijzen op potentiële fraudegevallen. Een gevoelig werkje, zo blijkt wel uit een aantal recente zaken waar mogelijk onterecht burgers het slachtoffer werden van fraude-onderzoek.
- Samenwerking en informatie-uitwisseling: Hoe meer kennis en informatie je hebt, hoe beter je onderzoek. Financiële instellingen werken daarom nauw samen met wetshandhavingsinstanties, overheidsinstanties en andere instellingen. Ze wisselen informatie, best practices en expertise uit in de strijd tegen financiële criminaliteit.
De rol van de fraude-analist bij het tegengaan van fraude
Fraude-analisten bij financiële dienstverleners spelen een cruciale rol in het identificeren, onderzoeken en voorkomen van frauduleuze activiteiten. Om het werk goed uit te voeren moet een (anti-)fraudeprofessional over specifieke kennis en een aantal belangrijke vaardigheden beschikken:
- Financiële expertise: Voor fraudespecialisten in de financiële dienstverlening is een diepgaand begrip van financiële producten, systemen en transacties essentieel. Het helpt om afwijkende patronen en mogelijke fraudegevallen beter te herkennen.
- Analytische vaardigheden: Het vermogen om complexe gegevens te analyseren, trends te identificeren en verdachte activiteiten te onderzoeken is van groot belang voor een fraude-analist.
- Kennis van fraudedetectietechnieken: Een goed begrip van fraudedetectiemethoden, zoals gedragsanalyse, patroonherkenning en statistische modellering, stelt de fraude-analist in staat om verdachte activiteiten te identificeren en te onderzoeken.
- Juridische en ethische kennis: Een fraude-analist moet ook op de hoogte zijn van relevante wet- en regelgeving met betrekking tot financiële criminaliteit. Dat geldt ook voor ethische richtlijnen met betrekking tot gegevensbescherming en privacy. Fraudeurs overtreden tenslotte de wet, en maken daarbij vaak misbruik van persoonlijke informatie.
- Communicatieve skills: Als fraude-analist werk je met de gegeven van mensen, maar regelmatig ook met mensen zelf. Kennis van interviewtechnieken en een zekere sensitiviteit in de omgang met slachtoffers en potentiële verdachten van fraude zijn daarbij natuurlijk zowel handig als belangrijk.
Fraude-onderzoek: een kwestie van innovatie en samenwerking tussen mens en machine
De rol van een fraude-analist is van cruciaal belang in de bestrijding van fraude en financiële criminaliteit. Door fraude te identificeren, onderzoeken en voorkomen, dragen deze professionals bij aan het handhaven van de integriteit en veiligheid van de financiële sector. Met behulp van geavanceerde technologieën, gegevensanalyse en samenwerking kunnen financiële instellingen de strijd tegen fraude effectief voeren. Daarmee houdt de consument ook het vertrouwen in onze financiële instellingen. Maar fraudebestrijding wordt lastiger en lastiger, want criminelen worden steeds handiger. Dat vraagt veel van organisaties en de fraude-analisten die in de frontlinie van fraudebestrijding staan.
Meer leren over fraudebestrijding?
Bekijk dan onze traineeships op het gebied van fraudebestrijding en het tegengaan van financieel-economische criminaliteit.
