Moeders zijn voor veel mensen een rolmodel en voorbeeld. Niet alleen vanwege de innige knuffels, duizenden met eigen vingers gedroogde tranen, draaien om de oren waarvan je dondersgoed weet dat je ze op dat moment echt even nodig had en talloze feilloos geschilde en gesneden piepers. Moeders zijn vooral ook helden vanwege hun schijnbare vermogen om al deze verschillende handelingen te combineren. Ter vergelijking: je pa iets vragen tijdens Studio Sport was bij voorbaat ‘mission impossible’. Moeders zijn multitask-heroes en het bewijs dat multitasken kan! Toch?
Multitasken is een mythe
Laten we gelijk met de deur in huis vallen: niemand kan multitasken. Moeders niet en ook je collega niet die er zo goed in lijkt te zijn. De term komt oorspronkelijk uit de IT en beschrijft het gelijktijdig uitvoeren van meerdere taken door een computer. Niet zo gek, een computer heeft tenslotte ook meerdere processoren. Wíj hebben er helaas maar één: ons brein. Wat we dankzij ons brein wél kunnen, is heel snel schakelen van de ene taak naar de andere. DIt gaat zo snel, dat je bijna niet merkt dat je aandacht verschuift. Dit betekent zeker niet dat de taken ook gelijktijdig worden uitgevoerd. We noemen dit fenomeen switchtasken, niet helemaal hetzelfde als multitasken.
Je bent wel druk, maar niet productief
Dan denk jij natuurlijk: tell me something I don’t know. Multitasken kan dan misschien niet, maar het regelmatig schakelen van de ene naar de andere taak is toch eigenlijk gewoon multitasking? En net zo effectief en noodzakelijk bovendien? Er ligt simpelweg te veel werk en er is te weinig tijd om taak voor taak uit te gaan voeren. Multitasken, switchtasken, hoe je het ook noemen wilt, is de beste manier om je to do-lijst snel af te werken. Facts?
Wrong again. De wetenschap laat keer op keer zien dat je al multitaskend niet alleen langzamer bent, maar ook vatbaarder voor fouten en sneller vermoeid. Je bent druk en werkt ongetwijfeld keihard, maar productief ben je waarschijnlijk niet.
Je hersenen vinden multitasken heerlijk
Ik snap de verleiding om te multitasken heel goed. Niet alleen omdat we in een omgeving werken en leven die de verleiding onweerstaanbaar maakt (werken in open offices, smartphones, een drukke agenda, etc.). Het komt ook doordat je brein multitasken zelf opzoekt. Als jouw persoonlijke processor een klein beetje ruimte ziet gaat hij al op zoek naar “een taakje erbij”. Dat hoeft niet erg te zijn, als de taak een automatisme is waarbij je een minimaal beroep op je werkgeheugen doet. Worden de taken complexer, dan doen deze een veel groter beroep op het werkgeheugen. En dat is wanneer het misgaat. Keuvelen over koetjes en kalfjes op een rustige A12 is een ding (al is er voldoende bewijs dat ook dat niet slim is om te doen), maar een emotioneel en complex gesprek voeren tijdens de spits in het centrum van Utrecht is een heel ander verhaal. Ineens moet je je werkgeheugen inzetten voor zowel een complex gesprek als voor een drukke verkeerssituatie.
Oefening: mini-toets in multitasking
Onderstaand testje geeft je een goed beeld van de realiteit van het multitasken:
Deel 1
- Pak een vel papier en zet je stopwatch aan
- Schrijf zo snel als je kan het woord MULTITASKING
- Schrijf direct daarna onder de letters de cijfers 1, 2, 3 tot en met 12.
- Klaar? Noteer de tijd.
Deel 2
- Doe nu hetzelfde met het woord SINGLETASKING
- In plaats van eerst het hele woord en daarna de cijfers, schrijf je nu na elke letter meteen het cijfer eronder. Dus: S, 1, i, 2, n, 3, enzovoort
- Klaar? Noteer de tijd
Voor de meeste mensen geldt dat ze in de tweede oefening langzamer waren, eerder fouten maakten en meer energie kwijt waren. En dit was nog maar een eenvoudige schrijfoefening. Je kunt je voorstellen dat de consequenties van multitasken toenemen met de complexiteit van de taak. De prijs van het wisselen van aandacht is hoger naarmate de taken complexer en emotioneler worden, als je gestrest of moe bent en wanneer de (tijds)druk toeneemt.
Technologie: meer afleiding mogelijk gemaakt!
Veilig en vitaal multitasken is dus onmogelijk, hoe hard we het ook blijven proberen en hoe aanlokkelijk onze omgeving het ook maakt. Betere, snellere en meer technologie zorgt ervoor dat de neiging om te multitasken exponentieel is toegenomen. Je telefoon is daar een goed voorbeeld van: gemiddeld genomen kijken we meer dan 300 keer per dag op onze telefoon.
Maar de data is heel helder: het kost ons 25 minuten om terug te gaan naar de taak waar we mee bezig waren en in 65% van de gevallen keren we helemaal niet terug. Resultaat: het alom bekende en frustrerende to do-lijstje wat alleen maar lijkt te groeien in plaats van te krimpen.
Stelregel: hoe meer taakwisselingen, hoe meer verlies van efficiëntie en effectiviteit.
7 tips als je wel “moet” multitasken
Ik hoor vaak terug dat het voor mensen “onmogelijk” is om niet te multitasken gedurende hun dag. Mijn overtuiging is dat het wel degelijk mogelijk is om multitasken te vermijden. Ik snap óók dat je werk en het leven soms van je vragen dat je het toch doet. Daarom heb ik voor die momenten zeven tips voor de volhouders:
- Denk en werk in “batches”.
Bundel verschillende type werkzaamheden en kies delen van de dag waarop je wél met je volledige aandacht bij een taak, een relatie, gesprek of probleem bent. - Werk niet te lang achter elkaar door.
Als je aandachtsspier vermoeid raakt ben je eerder geneigd om iets anders op te pakken op het moment dat het moeilijk wordt. Werk maximaal 20-60 minuten aan een stuk. Zet een timer als je de neiging hebt om te lang door te werken. - Vermijd open offices.
Kan dat niet? Doe een koptelefoon op of oortjes in op het moment dat je even niet gestoord wilt worden. Je hoeft niet eens muziek aan te hebben, vaak is deze manier van non-verbale communicatie al voldoende. Als je wel muziek aan hebt, muziek beïnvloed je stemming dus kies de juiste muziek en muziek die je niet afleidt. - Plan denkwerk en vervelende taken in de ochtend in.
De meeste mensen hebben in de ochtend namelijk een piek in hun energie en concentratie. - Probeer een aantal keren per dag offline te zijn, in ieder geval tijdens je denkwerk.
Dit betekent dat je telefoon uit het zicht ligt en het liefst uit. Laat ook geen e-mail of andere programma’s open staan. - Start de dag zonder laptop, tv of smartphone
- Beloon jezelf tijdens de (mini)pauzes of aan het einde van de dag.
Als het gelukt is om in batches te werken. Een goede motivator om je nieuwe gedrag vol te houden!
Effect op joúw mentale fitheid?
Veel multitasken heeft een hoge prijs en legt veel druk op je mentale fitheid. Vaak gebeurt dit ongemerkt en is het lastig om er iets in te veranderen. Ben je benieuwd of je mentale fitheid wel wat meer aandacht zou mogen krijgen? Klik hier om een korte vragenlijst in te vullen (2-3 minuten)!
Meer weten?
Meer weten over multitasken? Prof. Dr. Paul A. Kirschner heeft een leuk college over multitasken gegeven (duur 14:36 minuten)
