Ingrid Nieboer is jarenlang werkzaam geweest binnen de business unit Pensioen & Leven van Talent&Pro. Ooit gestart met een traineeship, is ze nu als zzp’er via Talent&Pro actief als beleidsadviseur bij een pensioenfonds. Daar staat ze dagelijks in contact met actuarissen, juristen en bestuursleden om het opstellen en uitvoeren van beleid in goede banen te leiden. In dit interview vertelt ze over haar werkzaamheden als beleidsadviseur. En waarom zij zich in deze rol uitstekend kan inzetten voor een goed uitgevoerd en evenwichtig pensioen voor iedereen.
Vertel, waar zit je momenteel op opdracht?
Op dit moment zit ik bij Centraal Beheer Algemeen Pensioenfonds. Daar ben ik beleidsmedewerker commissies binnen het bestuursbureau. Het bestuursbureau bestaat uit in totaal tien personen, waaronder een directeur, bestuurssecretaris, risk manager, jurist en actuaris. Samen bereiden we beleid voor, adviseren we het bestuur en zetten we het beleid uit richting uitvoerende partners. Achmea Pensioenservices is daar bijvoorbeeld een van. We organiseren als bestuursbureau het beleid van het algemeen pensioenfonds (APF). Het APF is een vrij nieuw soort pensioenfonds in het Nederlands pensioenstelsel en kan beschikken over meerdere zogenaamde kringen met afgescheiden vermogens. Elke kring kent zo zijn eigen kenmerken en heeft bijvoorbeeld een heel eigen pensioenregeling en strategisch beleggingsbeleid. Een groot voordeel van een algemeen pensioenfonds is dat meerdere partijen kunnen toetreden tot zo’n kring. Dit levert schaalvoordelen op, waardoor de gemiddelde kosten per deelnemer lager worden.
Hoe ziet jouw werkdag als beleidsadviseur Commissies eruit?
Op een werkdag houd ik me doorgaans met verschillende taken bezig. Ik werk aan commissie-agenda’s, beleidsnotities, plan een meeting in met bijvoorbeeld Achmea Pensioenservices over de uitvoering van een besluit dat door het bestuur is genomen, of neem, zoals onlangs, deel aan een gezamenlijke brainstorm over de invulling van het strategisch jaarplan met bestuur en bestuursbureau. Verslaglegging en archivering zijn in deze rol ook belangrijke componenten van mijn werk als beleidsadviseur. Het is belangrijk dat we altijd kunnen terughalen welke besluitvormingsprocessen zijn gevolgd.
“De belangrijkste eigenschap voor een beleidsadviseur is dat je hands-on bent en organisatiesensitief moet kunnen denken, communiceren en handelen.”
Bij die taken horen ongetwijfeld een aantal belangrijke competenties en eigenschappen. Over welke eigenschap moet je als beleidsadviseur primair beschikken?
De belangrijkste eigenschap voor een beleidsadviseur is dat je hands-on bent en organisatiesensitief moet kunnen denken, communiceren en handelen. Je schakelt best veel met verschillende partijen, waaronder de uitvoeringsorganisaties en externe adviseurs. Het bestuur toetst een voorliggend besluit aan de wet en aan de belangen van deelnemers en gepensioneerden. Bij een APF vervullen ook de belanghebbendenorganen van iedere kring een belangrijke rol in de organisatie. Veel besluiten die het bestuur neemt zijn onder de voorwaarde dat ook het belanghebbendenorgaan instemt met het besluit of een positief advies meegeeft bij het besluit. Zij toetsen de door het bestuur gemaakte afwegingen, maar maken daarbij ook hun eigen afwegingen. De belangen van al deze partijen kennen en daarnaar handelen vergt zorgvuldigheid en een zekere sensitiviteit. Daarnaast ben je in deze rol soms de vertegenwoordiger van het bestuursbureau en het APF. Dat is een flinke verantwoordelijkheid.
Kun je een voorbeeld geven van een beleidsonderwerp waar jij je mee bezighoudt?
Een voorbeeld is een mogelijke verlaging of verhoging van de pensioenen. Voordat dit doorgevoerd kan worden gaat er een heel besluitvormingsproces aan vooraf. De adviserende actuariële afdeling van de uitvoerder rekent de plannen en verschillende opties door, onze eigen actuaris kijkt er ook zorgvuldig naar en soms is er nog een externe rekentoets. Als daar niets geks uit rolt gaan we het beleid verder voorbereiden in de betreffende commissie, in dit geval de pensioencommissie.
De beleidsnotitie met de bevindingen leggen we vervolgens voor aan het bestuur. Op basis van de informatie komt er dan een besluit. Soms is dit een besluit “onder voorwaarden”. De voorwaarde is dan vaak dat de belanghebbendenorganen hun goedkeuring moeten verlenen. Het kan zijn dat het antwoord nee is, maar zo’n geschil is er gelukkig eigenlijk nooit. Belanghebbendenorganen worden bij besluitvorming waarbij om instemming of advies gevraagd moet worden uiteraard ook al wel meegenomen in het voortraject. Zij kunnen daardoor de door het bestuur gemaakte overwegingen goed volgen. Bij akkoord van het belanghebbendenorgaan gaat het besluit naar de uitvoering. De pensioenadministratie en de vermogensbeheerder zijn onze belangrijkste uitvoerders.
Zij zijn vaak al betrokken geweest bij het opstellen van de notities en worden voorbereid via de werkstromen. Deze medewerkers moeten eventuele vragen van deelnemers over de wijziging beantwoorden. Daarom moeten zij ook tijdig meegenomen worden in veranderingen. Een verlaging of verhoging van pensioenen betekent immers dat in de systemen een en ander aangepast moet worden. Voor de communicatie hierover en veel andere onderwerpen die de deelnemers, gepensioneerden of werkgevers treffen overleg je weer met de afdeling Communicatie. En natuurlijk moet ook het klantcontactcentrum volledig en tijdig op de hoogte zijn, zodat zij deelnemers correct kunnen informeren.
Hoe word je eigenlijk beleidsadviseur?
Met een juridische opleiding heb je vaak een streepje voor. De reden daarvoor is dat beleid altijd moet voldoen aan wetgeving. Specifiek voor mijn werkveld is de functie van beleidsadviseur voor pensioenjuristen een logische stap. Zelf heb ik Chinees gestudeerd. Dat geeft aan dat er geen harde eisen zijn. Wel helpt het als je je laat bijscholen. In de opleidingsstraat van de business unit Pensioen & Leven zit bijvoorbeeld de Leergang Pensioenjurist. Dat bereid je goed voor op deze functie. Daarnaast zijn er verschillende deskundigheidsopleidingen die je kunt doen.
“Het is politiek, het raakt iedereen in de samenleving en we hebben in Nederland een hartstikke interessant pensioenstelsel.”
Hoe zag jouw eigen pad eruit naar de functie van beleidsadviseur?
Ik ben gestart met het traineeship bij Talent&Pro. Ik ben in de pensioenunit gerold omdat een collega bij een eerdere bijbaan zei dat pensioenen eigenlijk wel een interessant onderwerp is. Het is politiek, het raakt iedereen in de samenleving en we hebben in Nederland een hartstikke interessant pensioenstelsel. Ook het aanstaande nieuwe pensioenstelsel draait om één vraag: hoe kun je voor iedereen een goed en eerlijk pensioen organiseren, zonder daarbij de solidariteitsgedachte volledig uit het oog te verliezen? Daar is straks veel meer (individueel) maatwerk in mogelijk.
Die evenwichtige verdeling is bij elk besluit dat we binnen het APF nemen een belangrijk thema. Een goed uitwerkend besluit voor de ene groep mag geen nadelige gevolgen hebben voor de pensioenen van een andere groep. Of is er reden dat dit misschien juist wel gerechtvaardigd kan zijn? Deze afwegingen worden door een bestuur constant gemaakt en zorgen af en toe voor een interessant spanningsveld. Als beleidsadviseur zet je je er onder andere voor in dat deze evenwichtige belangenafweging wordt gemaakt.
Maar je wordt dus niet zomaar beleidsadviseur. De opdrachten die ik eerder heb gedaan, van de klantenservice tot relatiebeheer, waren niet alleen inhoudelijk nuttig, maar helpen me nu ook om de betekenis van een mogelijk besluit voor deelnemers en uitvoering in kaart te brengen. Verder heb ik de nodige opleidingen gevolgd om op beleidsniveau te kunnen werken, waaronder de pensioenopleiding Geschiktheidsniveau A. Dit is een opleiding die bestuurders en beleidsbepalers op basisniveau traint en toetst op het gebied van kennis, competenties en professioneel handelen.
Wat is de volgende stap voor jou?
Ik vind dit werk heel leuk. Dus voorlopig wil ik het blijven doen. Je kunt veel leren van samenwerken met bestuurders. Soms gaat het hard op de inhoud, maar in mijn ervaring altijd zacht op de relatie. Bovendien is het heel mooi als je als team hard aan iets werkt en het uitgedachte beleid succesvol wordt uitgevoerd en staat. Ik heb het gevoel dat mijn inzet gewaardeerd wordt. Bovendien verwacht ik van de nieuwe pensioenwet veel leuks. Dus ik vermaak me nog wel even in deze functie!
